Zrzeczenie się spadku w 2024 roku - kiedy warto odrzucić spadek?

Spadek są to wszystkie odziedziczone dobra materialne i niematerialne pozostawione przez zmarłą osobę np. w formie testamentu wskazanej osobie lub osobom. Spadek w naszej świadomości funkcjonuje jako pozytywne zdarzenie, które wiąże się z odziedziczeniem majątku. Niestety, zdarza się, że np. razem z nieruchomością odziedziczymy długi, bo przykładowo mieszkanie zostało zakupione na kredyt. Czasami dług przerasta wartość odziedziczonego majątku.

Kiedy w spadku odziedziczysz również długi lub jego forma prawna niesie za sobą pewne komplikacje, to warto zastanowić się i przeanalizować korzyści wynikające ze spadku. W przypadku otrzymania spadku masz tak naprawdę trzy możliwości:

1. Przyjęcie spadku bez zbędnych formalności. Oznacza to, że przejmujesz spadek wraz z ewentualnymi długami.
2. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Przejmujesz cały spadek, ale pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim oznacza to, że przejmiesz długi nie większe niż wartość odziedziczonego majątku. Spadek w takiej formie odziedziczysz również, gdy nie złożysz do urzędu stosownego oświadczenia.
3. Odrzucenie spadku, które w pewnych sytuacjach może być najlepszym rozwiązaniem. Dobry przykład to nieruchomość, która jest obarczona długiem przekraczającym wartość majątku. Kiedy odrzucisz spadek, to przechodzi on na kolejnych członków rodziny, które mają do niego prawa w linii spadkowej. Jest to pewnego rodzaju fikcja prawna.

Spadek warto odrzucić, kiedy nieruchomość okaże się obarczona długami, a jej stan prawny będzie skomplikowany i trudny do uregulowania. Co się stanie, gdy nie odrzucisz spadku? Zgodnie z prawem spadkowym obowiązującym w Polsce, spadkobierca, który nie złoży oświadczenia o odrzuceniu spadku, to automatycznie stanie się jego właścicielem. Dlatego należy trzymać rękę na pulsie i odrzucić spadek w odpowiednim terminie. Jak można odrzucić spadek? Należy po prostu złożyć odpowiedni wniosek, dzięki któremu nie będziesz musiał przejmować spadku z długami. Odrzucenie spadku często jest jedynym rozwiązaniem, które pozwoli Ci na uniknięcie spłaty długów po zmarłych.

Kiedy skorzystasz z możliwości przejęcia spadku wraz z dobrodziejstwem inwentarza, to wtedy przejmujesz dług tylko do wartości odziedziczonego majątku. Jeżeli uznasz, że sprzedasz mieszkanie w dobrej cenie i po spłacie długów zostanie Ci jeszcze gotówka, to warto przemyśleć takie rozwiązanie. Mieszkanie z długami najlepiej sprzedać firmie, która profesjonalnie zajmuje się skupem nieruchomości. Mogą to być również tzw. nieruchomości trudne, czyli np. mieszkanie z długami lub skomplikowanym stanem prawnym. W ten sposób możesz pozbyć się nieruchomości i długów oraz dodatkowo coś zarobić.

Z trudniejszą sytuacją mamy do czynienia, gdy spadek wiąże się z wymagającymi formalnościami i zawiłościami prawnymi. Zalecamy wtedy konsultacje ze specjalistami. Dopiero wtedy można podjąć spokojną decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nie wiesz, w jaki sposób zrzec się spadku? Ważna informacja jest taka, że każdy spadkobierca ma dokładnie 6 miesięcy na odrzucenie spadku, licząc od czasu śmierci spadkodawcy lub od dnia, kiedy dowiemy się o zaistniałym fakcie. Odrzucenie spadku musi mieć odpowiednią formę prawną. Odpowiedni wniosek możesz złożyć w sądzie lub u notariusza.

Jak wspomnieliśmy wyżej, wniosek możesz złożyć u notariusza lub w sądzie. Niezależnie, które rozwiązanie wybierzesz, będziesz musiał dopełnić konkretnych formalności i ponieść koszty. Potrzebny będzie Ci dowód tożsamości oraz akt zgonu spadkodawcy.

Koszty odrzucenia się spadku u notariusza są niewielkie. Będziesz musiał zapłacić 50 zł netto + VAT oraz ponieść koszty wypisów notarialnych. Sprawa sądowa jest trochę droższa, ale też nie zrujnuje Twojej kieszeni. W tym wypadku będziesz musiał zapłacić 100 zł za rozpatrzenie sprawy.

Każda decyzja o zrzeczeniu się spadku może mieć swoje wady i zalety. Dokładnie przemyśl swoją decyzję, ponieważ możesz z jednej strony ponieść stratę, a z drugiej wpaść w poważne kłopoty finansowe i prawne.

Sprawdziliśmy, jak powinien wyglądać wniosek o zrzeczeniu się spadku. Podstawowe informacje, które musisz podać we wniosku to:

• Twoje dane,
• Data i miejsca śmierci spadkodawcy,
• Miejsce zamieszkania zmarłego,
• Oświadczenie o odrzuceniu spadku,
• Informacje o kręgu spadkobierców,
• Tytuł powołania do spadku.

Prawidłowo skonstruowany wniosek, który złożysz do sądu, powinien zawierać wszystkie te elementy. Dzięki odrzuceniu kłopotliwego spadku możesz uniknąć poważnych problemów finansowych i prawnych, jeżeli okaże się, że odziedziczyłeś długi.

Bardzo często zdarza się, że nawet pomimo odrzucenia się spadku w terminie, dostaniemy wezwanie do sądu, aby zjawić się w charakterze świadka na rozprawie spadkowej. Obecność na ogół nie jest wymagana, a samo postępowanie dotyczy jedynie ustalenia potencjalnych spadkobierców.

Odrzucenie spadku przez Ciebie to dopiero początek drogi, jeśli masz dzieci. Powinieneś wiedzieć, że po zrzeczeniu się spadku przez Ciebie, przechodzi on na Twoje dzieci. Zapewne nie chcesz, żeby długi spadkowe przeszły na Twoje dzieci. W takiej sytuacji należy złożyć imienne oświadczenia w sądzie, w imieniu Twojego niepełnoletniego dziecka. Sąd wtedy wyda decyzję o odrzuceniu spadku przez niepełnoletniego. Warto jednak wiedzieć, że zgodnie z polskim Kodeksem Rodzinnym złożenie wniosku do notariusza i do sądu, będzie niewystarczające w przypadku odrzucenie spadku przez osobę małoletnią. Zgodę na odrzucenie spadku w tym wypadku musi wyrazić również właściwy sąd. Dlatego w oświadczeniu, które złożysz do sądu w imieniu dzieci, muszą znaleźć się argumenty, które uzasadniają taką decyzję. Powinieneś wskazać na kwestie finansowe i na długi, które mogłyby zaważyć na przyszłości Twoich dzieci.

Odrzucenie spadku to dobry pomysł, jeżeli masz ku temu odpowiednie powody. Co może być takim powodem? Przede wszystkim długi, które przekraczają wartość majątku, i których nie będziesz w stanie spłacić. Zdarza się, że formalności będzie tak dużo, że nie będziesz mógł sobie z nimi poradzić lub nie będziesz miał na nie czasu. Wszystko zależy oczywiście od wartości odziedziczonego majątku. Możesz też zdecydować się na przejęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że odziedziczysz np. nieruchomość i inne składniki majątku oraz dług, który nie może być większy niż wartość spadku.

Jeżeli jednak uznasz cały spadek za kłopotliwy, a wartość odziedziczonego majątku będzie niewielka, to wystarczy udać się do notariusza z wnioskiem o odrzucenie spadku i dokonać opłaty. Będzie to najlepsze i najwygodniejsze rozwiązanie dla Ciebie w takiej sytuacji. Warto to zrobić zaraz po otrzymaniu informacji o odziedziczeniu spadku.

Każdy spadkobierca ma prawo odrzucić spadek. Jest to opcja dostępna dla każdego i jest przydatna, gdy okaże się, że zmarły pozostawił jedynie długi, które musiałbyś spłacić w przypadku przyjęcia spadku.

Powinieneś wiedzieć, że spadek, który został odrzucony przez Ciebie, nie zniknie. Przejmą go kolejne osoby z rodziny spadkodawcy. Napotykamy w tym momencie pewien problem. W świetle polskich przepisów osoba, która odrzuciła spadek, jest traktowana jako osoba zmarła. Oznacza to, że do grona spadkobierców dołączają więc nowi krewni. Jak wyglądają zatem reguły dziedziczenia ustawowego, po odrzuceniu spadku? Prezentujemy kolejność dziedziczenia:

1. W pierwszej kolejności prawo do spadku mają dzieci oraz małżonek.
2. Jeżeli małżonek również nie żyje, to cały majątek przypadnie dzieciom.
3. W przypadku gdy dziecko spadkodawcy nie żyje, wtedy spadek przechodzi na wnuki zmarłego, a gdyby i te nie dożyły spadku to na prawnuki.
4. Jeśli osoba, która pozostawiła spadek, nie miała dzieci, to wtedy spadek przechodzi na małżonka oraz na rodziców spadkodawcy.
5. W sytuacji, gdy zmarły nie miał małżonka ani dzieci, to spadek odziedziczą tylko jego rodzice.
6. Jeżeli któryś z rodziców nie żyje, do spadku powołuje się rodzeństwo spadkodawcy.
7. W sytuacji, gdy którekolwiek z rodzeństwa również nie dożyło do ogłoszenia spadku, wtedy przypada on jego zstępnym, czyli dzieciom, wnukom, którzy są zatem bratankami lub siostrzeńcami zmarłego.
8. Jeżeli spadkodawca nie miał dzieci, jego rodzice nie żyją, nie ma też rodzeństwa ani jego zstępnych, spadek w całości przechodzi na małżonka spadkodawcy.
9. W przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy.
10. Jeśli dziadkowie również nie żyją, ich udział spadkowy przechodzi na zstępnych, a jeśli ich nie ma, to wtedy udział zmarłego dziadka lub babci przypadnie pozostałym dziadkom.
11. W sytuacji, gdy spadkodawca nie zostawił ani małżonka, ani żadnych krewnych, spadek przypada jego pasierbom, czyli dzieciom małżonka.
12. W momencie, gdy nie ma już nikogo z rodziny, kto mógłby przejąć spadek, przypada on gminie, w której ostatnio mieszkał spadkodawca.

Odrzucenie spadku wiąże się m.in. z dotrzymaniem ustawowych terminów. Przekroczenie terminu może oznaczać dla Ciebie pewne problemy. Jaki masz zatem czas na odrzucenie spadku? Sprawdziliśmy. Okazuje się, że zgodnie z przepisami prawa każdy spadkobierca ma 6 miesięcy na złożenie stosownego oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. W teorii czas na złożenie oświadczenia biegnie od momentu otwarcia spadku.

W praktyce wygląda to trochę inaczej. Termin na odrzucenie spadku może zacząć się w różnych momentach. Wszystko zależy od tego, kto jest spadkobiercą. Jeżeli jesteś spadkobiercą ustawowym, wtedy termin biegnie od dnia otwarcia spadku. Natomiast, gdy spadkobiercą jest osoba wymieniona w testamencie, wtedy okres na złożenie oświadczenia rozpocznie się z dniem ogłoszenia testamentu.

Dość często mamy do czynienia z sytuacją, że spadkobierca nie wiedział nic o tym, że spadkodawca zmarł i w związku z tym powinien przejąć lub odrzucić spadek. Wtedy termin na złożenie dokumentów rozpocznie się w dniu, w którym spadkobierca pozyskał informację o zgonie spadkodawcy lub też od dnia, w którym przekazano mu wiadomość o ogłoszeniu testamentu. Musisz jednak wiedzieć, że jeśli w sądzie podasz takie argumenty, to musisz wskazać również dowody. Może to być trudne do udowodnienia i musisz wtedy liczyć na to, że sąd Ci uwierzy i przychyli się do Twojego wniosku.

Pamiętaj, że gdy odrzucisz spadek, to będzie to decyzja, od której nie ma już odwołania. Osoba, która odrzuciła spadek w świetle prawa spadkowego, traktowana jest w taki sam sposób, jak osoba, która zmarła przed otwarciem spadku. Dlatego dokładnie przeanalizuj całą sytuację i rozważ wszystkie za i przeciw. Taką decyzję należy podjąć świadomie i poznać konsekwencje takiej decyzji. Chcesz odrzucić spadek u notariusza lub w sądzie? Pamiętaj, że pozbywasz się nie tylko długów, ale również całego majątku.

Jeśli masz dzieci, to zgodnie z kolejnością dziedziczenia, spadek przejdzie na nie, dlatego warto pamiętać o konieczności złożenia oświadczenia w imieniu swoich dzieci, jeśli te nie są jeszcze pełnoletnie. Osobną kwestią, z którą przyjdzie Ci się zmierzyć w związku z odrzuceniem spadku, jest utrata prawa do wypłacenia zachowku.

Przede wszystkim powinieneś wiedzieć, że jeśli chcesz odrzucić po terminie, to możesz to zrobić tylko na rozprawie sądowej. W tym celu musisz nadać bieg sprawie, składając odpowiedni wniosek do sądu wraz z uzasadnieniem. We wniosku musisz podać powody, dla których chcesz odrzucić spadek. Nie możesz złożyć takiego wniosku u notariusza. Jeżeli chcesz odrzucić spadek po terminie, to możesz zwrócić się tylko do sądu. Nie jest to niestety takie proste. Sąd przychyli się do Twojego wniosku tylko w następujących przypadkach:

• Gdy udowodnisz, że nie podjąłeś żadnych działań w sprawie spadku, ponieważ działałeś pod wpływem groźby innego spadkobiercy lub osoby trzeciej.
• Gdy udowodnisz, że byłeś w błędzie co do wiedzy o stanie majątku spadkowego. Taka sytuacja może wynikać, gdy spadkobierca od wielu lat nie utrzymywał żadnego kontaktu ze spadkodawcą.
• Gdy wskażesz, że dopełniłeś wszystkich możliwych starań dotyczących ustalenia wartości majątku w odpowiednim terminie.

Wiele osób uważa, że odrzucenie spadku i zrzeczenie się spadku, to terminy prawne, które oznaczają to samo. Różnica między zrzeczeniem a odrzuceniem jest jednak zasadnicza. Jeżeli spadkobierca chce zrzec się spadku, to musi zawrzeć ze spadkodawcą umowę. Do zrzeczenia się spadku może dojść zatem tylko za życia spadkodawcy. Odrzucenie spadku może nastąpić dopiero po jego śmierci. Ważne również jest to, że przy odrzuceniu spadku, przechodzi on na zstępnych odrzucającego. W przypadku zrzeczenia spadek przechodzi na wszystkich zstępnych.

Zrzeczenie się spadku może nastąpić jedynie w formie umowy, co oznacza, że obie strony muszą wyrazić na nią zgodę i się pod nią podpisać. Podajmy przykład: załóżmy, że doszło do porozumienia między rodzicem i jego dzieckiem. Rodzic przekazał swojemu dziecku mieszkanie w formie darowizny. Następnie zawierają oni umowę o zrzeczeniu się spadku po to, żeby obdarowane dziecko nie miało roszczeń z tytułu zachowku do innych spadkobierców. W ten sposób przezorny rodzic zapobiega kłótniom w rodzinie.